دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.سرسبزی بهار دیزباد؛ مخاطرات تابستانی
«دیزباد وطن ماست»- بهار دیزباد اگرچه با کمترین میزان بارندگی در زمستان آغاز شد. انتظار می رود که تابستانی زودرس را در دیزباد شاهد باشیم.
به گزارش دیزباد وطن ماست، به دلیل اقدامات سال های خیر کوه های دیزباد مملو از گیاهان داروئی هستند اما در عین حال هنوز بحث آتش سوزی ها به صورت کامل مرتفع نشده است.
شاید اگر در اکناف دیزباد دوربین هایی نصب می شد این موضوع تا حدودی پوشش داده می شد اما هزینه چنین پروژه ای و بازدهی آن نامعلوم است.
بهترین راه فرهنگ سازی برای روستاهای اطراف و حتی گفتگو با چوپانان و شبانان آن منطقه است تا از اقداماتشان آگاه باشند.
اما اینها همه دشواری هایی را ایجاد می کند ضمن اینکه هنوز بستر مناسب برای بهره برداری از منبعی خدادادی فراهم نیامده است.
صرف حفظ منابع طبیعی اگرچه ارزشمند اما هزینه های فرصتی را ایجاد و تحمیل می کند. بنابراین باید به این نکته اندیشید که چطور می توان با استفاده از پتانسیل های موجود در طبیعت بکر دیزباد، فرآیند توسعه پایدار را ضمن حفظ منابع طبیعی سرعت بخشید؟
جای «فرهنگ» در برنامه شورای اسلامی دور پنجم دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- با ورود به دور پنجم، درس هایی از دوره چهارم گرفته شده که احتمالا قرار است در این دوره به کار گرفته شود.
دیزباد هنوز با مساله شکار، آتش سوزی کوه ها، چرای دام ها، سرقت و مسائل دیگری روبروست که نیاز به توسعه اجتماعی و فرهنگی را ضروری تر از بخشهای توسعه روستایی و گردشگری می نمایاند. اینها گزینه هایی هستند که در توسعه دیزباد باید موضوع برنامه ریزی باشند.
در واقع توسعه پایدار دیزباد، توجه به نسل های آینده ای است که می خواهند از وطنمان بهره بگیرند و در صورت عدم توجه به مقوله فرهنگ و اجتماع نمی توان به اهداف توسعه پایدار دست یافت و توسعه صرف، دیزباد را تبدیل به مکانی برای انواع بزهکاری ها خواهد کرد.
به بیان دیگر، در صورتی که بتوانیم برنامه ای برای توسعه فرهنگی مردمی که از اطراف و اکناف به دیزباد می آیند داشته باشیم، می توانیم منتظر دیزبادی آباد باشیم که نه تنها خود دیزبادی ها در این آبادی سهیم خواهند بود بلکه گردشگران بیشتر از دیزبادی ها به این فرآیند کمک خواهند کرد.
اخیرا یکی از دانشجویان دانشگاه مشهد به نام مریم کهنی بر روی «اکوتوریسم» پایان نامه خودش را می نویسد، این کار به نظر من می تواند نرم افزار ورود به عرصه توریسم مناسب دیزباد را ارائه دهد. همچنین بهره گیری از این قبیل پژوهش ها می تواند آینده دیزباد را به گونه ای مناسب رقم بزند. مهم نیست که چقدر زمان می برد، زیرا اگر بخواهیم کار بی مطالعه انجام بدهیم، قطعا با مسائل و مشکلات زیادی در حوزه توسعه دیزباد روبرو خواهیم شد.
توسعه فرهنگی نه فقط نیاز امروز مردم دیزباد است بلکه به نظر می رسد نیاز است با همکاری شوراهای اسلامی روستاهای اطراف نیز برنامه های آموزشی برای فرهنگ سازی روستاهای اطراف اجرا شود تا آنها نیز با آگاهی نسبت به فعالیت های توسعه ای دیزباد اقدام کنند.
بگذارید بحثم را روشن کنم. فرض کنید ما دیزباد را توسعه دادیم، بوستان پیش تختگاه دیزباد را آماده کردیم، اما یک شب گروهی از روستای مجاور تمام درختان بوستان را آتش دادند، آیا می توانیم خسارت آن را جبران کنیم؟ ما هزینه زیادی برای یگان حفاظت می دهیم تا بلحاظ سخت افزاری مانعی در برابر نابهنجاری های افراد پدید آوریم، اما بعد نرم افزاری آن را چه می کنیم؟ آیا برنامه ای برای آموزش مردم روستاهای اطراف داریم؟ تجربه 4 سال گذشته آیا به ما نشان نداده است که وقتی توسعه رخ می دهد، اگر مردم با آن آشنا نباشند، مقاومت های نابخردانه می کنند.
بنابراین اگر دیزباد که امروز در مسیر توسعه قرار گرفته، محور توسعه بایستی بیشتر از گذشته بر خردورزی و آگاه سازی مردم بگردد، تا در فرآیند توسعه مردم به جای نهادهای دولتی نقش اصلی را بازی کنند.
در نتیجه باید فکری نو ساخت و خرد جمعی را بار دیگر به کمک خواست که چطور می توانیم با همکاری نهادهای مدنی و نهادهای دولتی در روستاهای اطراف، آگاهی های لازم را برای مردم به نحوی ایجاد کنیم، که در روبرو شدن با روستای توسعه یافته دیزباد با جهل و بی خردی برخورد نکنند. توسعه صرف دیزباد، بدون در نظر گرفتن توسعه فرهنگی و توسعه اجتماعی کمتر توفیق خواهد یافت و بنابراین این گزینه می تواند نقطه اتکایی برای رهبران دیزبادی باشد.
کارناوال ها و مراسم مختلفی که در دیزباد برگزار می شود، فرصت مناسبی است تا بتوان با بهره گیری از نیروهای متخصص در زمینه آموزش اقدام کرد. ضمن اینکه این مراسم نباید به مراسم موجود از گذشته خلل وارد کند.
به کار گیری از نهادهای مدنی در روستاهای اطراف یکی دیگر از اقداماتی است که به نظر می رسد می تواند این شرایط را دگرگون کند.
امیدواریم که با توجه به این نکات و نکات دیگری که از خرد جمعی در باب مسائل فرهنگی و اجتماعی گرفته می شود، دیزباد بتواند در سال جدید راه خودش را در مسیر توسعه پایدار باز کند.
رئیس شورای اسلامی دیزباد: این راه نه به فقیرستان بلکه به قبرستان است
«دیزباد وطن ماست»- در سال جاری شهرستان نیشابور، استان خراسان و شاید هم کشور ما با بزرگترین چالش اقلیمی در یک قرن اخیر رو به رو بوده است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، هیچ یک از ما تا کنون این وضعیت را تجربه نکرده ایم. انتظار است تک تک تحصیلکردگان ذیربط و همچنین کشاورزان آگاه به نحو مقتضی، علم و تجربه خود را در اختیار مردم و سایرکشاورزان قرار دهیم تا بلکه بتوانیم با کمک یکدیگر، اندک کمکی برای خروج از وضعیت اسف بار موجود برداریم.
باید این را بدانیم دعا کردن در هر وضعیتی مطلوب است اما بهتراست این را نیز بدانیم که خداوندبزرگ طبیعت را در مدار مشخص و بر اساس نظمی بی نظیر آفریده است.، این ما بوده ایم که بی نظمی را بوجود آورده ایم بنابر این پیش از آنکه برای باران دعا کنیم، دعا کنیم خداوند اندکی دانائی، صداقت و تدبیر به مسئولین و تصمیم گیران ما که هم اعتبار و هم اختیار و هم آموزش در دستشان است عطا فرماید.
در چند دهه اخیر از میزان بارندگی ها کاسته شده، هوا گرم تر شده، تعداد روزهای یخبندان و همچنین تعداد روزهای ابری سال کاهش یافته، باد و شدت آن افزایش یافته و برمیزان ریزگردها اضافه شده است. این تغییر وضعیت و بدتر از آن عملکرد نادرست ما، موجب کاهش آب رودخانه ها، چشمه ها و قنوات شده و با برداشت بی رویه آب از چاه های عمیق، سطح آب های زیر زمینی نیز به شدت پایین رفته است. جنگل ها را نابود کرده ایم، اراضی کشاورزی را تخریب کرد ه ایم، هوا را به شدت آلوده کرده ایم و...
ماحصل این رویکرد ها، چیزی جزء نابودی آب و خاک کشور، تخریب محیط زیست، نابودی آبادی ها، مهاجرت و در نهایت نزاع و جنگ نخواهد بود، نباید به مردم وعده باران داد. منطقه ما از قدیم الایام در اقلیم خشک و سرد قرار داشته و همچنان باقی خواهد ماند. بسیار بسیار ضرورت دارد در این مورد همگان احساس مسئولیت نموده و بی تفاوت نباشیم. متاسفانه این روزها ایراد گیری مد شده و ما خودمان را مبرا از آسیب های واردشده به محیط زیست و منابع طبیعی می دانیم. چقدر نیکوست که هر کس در حد بضاعت علمی و تجربی خود و بدون فوت وقت، قدمی بردارد وکمکی کند.
مردم، شورای اسلامی و دهیاری دیزباد بالا با احساس مسئولیت و طی سالیان گذشته در این ارتباط اقداماتی کاربردی و عملی نسبتا خوبی انجام داده اند و تجاربی کسب نموده اندکه شایسته دانستیم در اختیار همگان، بویژه باغداران مناطق کوهستانی قرار دهیم تا بلکه مورد استفاده قرار گیرد:
- آموزش مردم اولویت اول ما بوده است، ما از هر فرصتی، نظیر شرکت در مجالس عمومی عزا و عروسی وهمچنین جشن هائی که در اماکن عمومی برگزار می شود، استفاده کرده و به عنوان یک کلاس عمومی رایگان موضوع آب و حفظ محیط زیست رابرای بانوان و آقایان مکررا و سالهاست بازگو می کنیم.
- با نصب بنرهای آموزشی در مکان های مشخص و همچنین استفاده از فضای نمایشگاه های یادها وخاطره های دیزباد در سالیان متوالی، مسائل ومشکلات زیست محیطی، بویژه بحران آب را به مردم و به طور اخص به جوانان اطلاع رسانی کرده ایم.
- حفظ و احیاء مراتع وجنگل ها فوق العاده مهم و از اهمیت خاص برخوردار است، بدین منظور از سالها قبل بوته کنی را ممنوع کرده ایم، کشت دیم را به صفر رسانیده ایم، تعداد گله های گوسفند را از 22 گله به یک گله کاهش دادیم، مرتع فروشی را نیز برای همیشه فراموش کرده ایم، به همین دلیل سالهاست که ما در دیزباد سیل ندارم و نفوذ آب در کوه ها و شیب ها، در حد بسیار عالی است، تبخیر از سطح خاک کمتر شده و با وجود بارندگی کمتر، خوشبختانه پایداری منابع آبی ما بیشتر از گذشته شده است.
- با شوراها و دهیاری های روستاهای همجوار روابط خوبی برقرار کرده ایم و با استفاده از علم دعوتی ها و سایر مسائل مذهبی موضوعات مشترک را مورد گفتگو قرار داده ایم. البته مسائل زیست محیطی و حفظ منابع طبیعی همیشه در اولویت بوده است و به نتایج کاربردی خوبی رسیده ایم و به انها نیز عمل کرده ایم.
- به منظور حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین پاسداری از امنیت عمومی نخستین یگان حفاظت مردمی روستائی کشور را با کمک و همکاری ادارات و ارگان های ذیربط و از محل خودیاری مردم ایجاد نموده ایم و پنج سال است که در تمام روزهای سال با نیرو های آموزش دیده فعالیت می نماید و خوشبختانه عملکرد بسیار مطلوبی برجای گذاشته به نحوی که رضایت مردم و مسئولین را جذب نموده است.
- با دادن نهال توت رایگان به مردم، آنها را تشویق به کشت درخت توت در حاشیه باغات و دامنه کوه ها کرده ایم تا بدین ترتیب هم درآمد آنها را اضافه کنیم و هم رهگذران از میوه آن بهره ببرند و با این کار برفضای سبز کوهستان اضافه و هوا را تلطیف وسردتر نمائیم . بدین ترتیب با کاهش دمای اطراف باغات میزان تبخیر و تعرق باغ را کم کرده تادرختان زود تشنه نشوند.
- تقریبا تمامی استخرهای خاکی، بتنی شده و جوی ها نیز کانال کشی یا لوله گذاری شده است و آب از منبع تا پای درختان بدون پرت هدایت می شود.
- هم اکنون برای جلو گیری از هدر رفت آب و ذخیره آب در زمستان، ایجاد استخرهای سرپوشیده بزرگ بتنی و یا تانکرهای بزرگ ذخیره آب در حال گسترش می باشد تا بدین ترتیب بتوانیم آب کمکی درختان را در تابستان تامین کنیم.
- با توجه به اینکه آب مناطق کوهستانی از رودخانه و یا چشمه تامین می شود وآب از فروردین تا پائیز به تدریج کم می شود، مردم گونه ای ازدرختان میوه را می کارند که حتی الامکان تا نیمه تابستان محصول آن برداشت شود و یا اینکه گونه های کم آب تررا انتخاب می کنندتا دچار کمبود آب نشوند.
- مردم غالبا از کودهای حیوانی و کمپوست ها استفاده می کنند که بیشتر رطوبت را نگه میدارند و از تبخیر نیز جلو گیری می کنند.
- به منظور تولید محصول سالم از کودهای ماکرو و ریز مغذی ها در حد معقول استفاده می کنند و بویژه از کودهای پتاسه و روی برای کاهش تنش خشکی استفاده می شود.
- به منظور توازن ریشه و قسمت های هوائی درخت، هرس زمستانه و تابستانه انجام می گیرد تا از تعرق بیشتر درخت، جلوگیری و میوه مرغوب تر شود.
- در هنگام کاشت نهال گودال ها تا سرحد امکان گود برداری و مجددا پر می شوند تا ریشه به اعماق نفوذ نموده و ضمن رشد بهتر نهال، درخت نیز با کم آبیاری مبارزه نماید.
- برخی از باغداران دو تا سه روز بعد از هر آبیاری پای درختان را کولش سطحی داده و هموار می نمایند تا تبخیر از سطح خاک کاهش یابد.
- در فصل بهار علف های هرز به وسیله علف چین ها زده شده و به صورت کود سبز در پای درختان باقی می مانند که حکم مالچ را دارند و از تبخیر جلو گیری می کنند.
- کولش سطحی پای درختان در اواخر بهار نیز متداول می باشد که موجب مخلوط شدن کود حیوانی با خاک و کاهش تبخیر از سطح خاک می شود.
- مردم سعی می کنند آبیاری باغات بیشتر در هنگام غروب، شب ویا صبح زود انجام گرددتا درخت بتواند از آب بیشتری استفاده نماید و از تبخیر و تعرق نیز کاسته شود.
- به منظور افزایش سطح سبز روستا نخستین بوستان روستائی شهرستان نیشابور را در سطح هفت هکتار ایجاد نموده و از سال 92 نهال کاری آن را با گونه های مقاوم به کم آبی شروع و در نظر داریم انشالله آن را به یک جنگل تبدیل کنیم.
- اغلب موضوعات فوق الذکر از طریق همکاری دوستان مسئولیت پذیر و خردمند از تهران و مشهد به تصویر کشیده شده و در دو مستند قصه های آب و همچنین نسیم آبادی از شبکه های مستند، شبکه یک و همچنین شبکه خراسان رضوی پخش شده است.
- اگر چه روستای دیزباد بالا، روستای الگوی ایران در حفظ محیط زیست شناخته شده ولی باید بپذیرم دیزباد در سطح کشور یک نقطه است و هیچ گاه با یک گل بهار نمیشه و برای حفظ و احیاء محیط زیست نیاز به عزم وهمت همگانی است.
آن قصر که جمشید در او جام گرفت .........................................................آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت
بهرام که گور می گرفتی در همه عمر.........................................................دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
این یادداشت توسط رئیس شورای اسلامی دیزباد، مهندس محمود کردی نگارش شده است.
مستند آب دیزباد؛ با کارگردانی رضا خوشدل
به گزارش دیزباد وطن ماست، این اثر یکی از جنبه های توسعه یافتگی در دیزباد را نشان می دهد و کار زیبایی بوده که در عین سادگی محتوای عمیقی را از درک و شعور بالای مردم دیزباد به مخاطبان نمایش می دهد.
دیزباد وطن ماست از رضا خوشدل عزیز برای کار زیبایی که انجام داده است سپاسگزار است و امیدواریم ابعاد دیگر توسعه یافتگی دیزباد در مستندهای قوی دیگر همانند این مستند به تصویر کشیده شوند تا روستای دیزباد بالا به عنوان الگویی مناسب برای توسعه پایدار در کشور معرفی شود.
اکوتوریسم؛ جهت آینده سیاست های توریسم در دیزباد
«دیزباد وطن ماست»-مناطق زیبا در ایران بسیار زیادند، به عبارت دیگر دیزباد تنها یکی از فضاهای زیبای طبیعت زیبای ایران است که در چند سال اخیر به عنوان روستای گردشگری معرفی شده است.
اما سوال اینجاست که چه نوع گردشگری در دیزباد مناسب است و چه سیاست هایی باید در توسعه گردشگری دیزباد وجود داشته باشد که دیزباد بتواند همچنان به عنوان جزیره امن محیط زیست کشور مطرح باشد؟
در این نوشتار می خواهم با نگاهی به بافت مردم دیزباد بهترین نوع گردشگری در دیزباد و جهت گیری های سیاستگذاری های مناسب در توسعه گردشگری دیزباد را برشمارم.
مردم دیزباد بلحاظ تاریخی با آموختن رابطه خوبی داشته اند. بدین سبب در منطقه خراسان رضوی این روستا به عنوان یک روستای فرهنگی شناخته می شود. فرهنگ مردم تجلی خودش را در نوع برخورد آنها با محیط زیست نشان داده است.
اگرچه برای شناخت این فرهنگ باید زمینه های اعتقادی و تاریخی مردم دیزباد را مورد مطالعه قرار داد اما امروز آنچه در دیزباد می گذرد، اهتمام مدیران دیزبادی بر حفظ محیط زیست است. محیط زیستی که در شمال کشور به شدت در حال تخریب است و در سایر نقاط نیز کم و بیش در معرض خطر تخریب و نابودی می باشد.
اما فرهنگ مردم دیزباد در یک مقطع از زمان آنها را به سمتی هدایت کرد که محیط زیست را نه با استفاده از ابزارهای دولتی که با توان داخلی و حمایت مردمی حفظ کنند. تا دیزباد تنها منطقه ای در خراسان رضوی باشد که هیچ پرنده ای، هیچ موجودی ترسی از شکار شدن نداشته باشد.
همچنین گونه های دارویی که در طبیعت دیزباد وجود دارد با سیاست های زیبا و انسان دوستانه مدیریت دیزباد حفظ شوند. در واقع دیزبادی ها همت بزرگی کردند و 24 گله گوسفند خود را به یک گله کاهش دادند که کوه هایشان زیبا باقی بماند.
اما در این شرایط دیزباد توریستی شد. یعنی مردم می توانند دیزباد را به عنوان یک مقصد برای گردشگری انتخاب کنند. فضاهایی نیز در دیزباد در حال شکل گیری است اما باید پرسید که کدام نوع گردشگری دیزباد می تواند در راستای سیاست های کلی توسعه پایدار دیزباد باشد؟
پاسخ یک کلمه است: اکو توریسم. مردم دیزباد نیاز به گردشگری دارند که جویای حفظ محیط زیست، توسعه پایدار، دیدن از مکان های بکر و طبیعت دست نخورده دیزباد باشد. یک گردشگری متعهد نسبت به محیط زیست. این سیاست کلی در توسعه گردشگری دیزباد می تواند آینده ای زیبا را برای دیزباد رقم بزند.
این بدان معناست که دیزباد باید ضمن ایجاد فضاهای مناسب برای حضور گردشگر، از حضور جمعیت های گسترده گردشگر و گردشگری توریست های موتور سوار و یا توریست هایی که برای کشیدن قلیان و صرف ناهار به دیزباد می آیند فاصله بگیرد و بیشتر به سمت توریسمی حرکت کند که با هدف خاصی به دیزباد می آیند تا شناختی نسبت به طبیعت و میراث فرهنگی دیزباد پیدا کنند.
چنین توریستی هم برای دیزباد آورده مالی خواهد داشت و با آن آورده مالی می شود زیرساخت های تمدنی دیزباد را تقویت کرد و هم اینکه خود را نسبت به محیط زیست و حفظ آن متعهد می داند. امیدواریم که سیاستگذاری در حوزه توریسم در دیزباد با دقت انجام شود که مردم بتوانند در آینده شاهد دیزبادی شاداب و با طراوت و مثل همیشه زیبا باشیم.
