دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.میرشاهی های دیزباد نیشابور
«میرشاهی های دیزباد نیشابور»: دیزباد نیشابور روستایی مردمی از مناطق مختلف را گرد هم آورده که عمده آنها فامیلی میرشاهی دارند. میرشاهی های دیزباد نیشابور به گفته برخی منابع از نسل حمزه عموی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می باشند. گویا حضرت حمزه سید الشهدا فرزندی به نام مصیب داشته که به ایران آمده و میرشاهی های دیزباد از نوادگان مصیب هستند.
البته در مناطق اهواز، زابل، شهر های شمالی نیز خانواده های میرشاهی هستند که تقریبا می توان گفت که وابستگی خاصی با میرشاهی های منطقه دیزباد نیشابور ندارند.
با این حال داستان ها و روایات منقول زیادی در فلکلور مردم دیزباد وجود دارد که از ورود میرشاهی های دیزباد نیشابور خبر می دهد. اکثر میرشاهی های دیزباد نیشابور اینک در شهرهایی نظیر مشهد، نیشابور، تهران و کشورهایی نظیر استرالیا، ایالات متحده امریکا، نروژ، سوئد، فرانسه، بریتانیای کبیر، کانادا، هلند، نیوزلند، آلمان، فنلاند و ... ساکن هستند.
گروهی از میرشاهی ها نیز در منطقه سیرجان استان کرمان حضور دارند که 400 سال پیش با میرشاهی های منطقه دیزباد نیشابور در یک مکان زندگی می کردند. اینان تنها گروه میرشاهی هستند که با میرشاهی های دیزباد تا حدودی ارتباط دارند.
تفاوت ساختار لهجه دیزبادی، قاسم آبادی و نیشابوری
دیزباد نیشابور یکی از روستاهایی است که در آن لهجه مردمانش اگر چه بسیار شبیه لهجه نیشابوری می باشد اما تفاوت جزئی در آن وجود دارد که این نوشتار به طور مختصر آن را مورد بررسی قرار می دهد. ضمن اینکه می خواهم تفاوت لهجه دیزباد نیشابور را با روستای قاسم آباد مشهد در مقام مقایسه قرار دهم.
دیزبادی ها می گویند:
اَرِت گوفتُم
اَرِش گوفتی
چی اَر گوفت؟
اَرِت مُگُم
اَرِش گُویی
اَرِت گُوَ
یک چیزی اَستَن بیار
تا اینجا به زبان معیار گفتیم:
به او گفتم
به او گفتی
چی گفت؟
به تو می گویم
به او بگویی
به تو بگوید
یک چیزی بگیری و بیاوری
حالا برای اینکه این را تبدیل به لهجه نیشابوری کنید باید همه «اَر» ها را تبدیل به «وَر» کنید.
اگر می خواهید همه اینها را تبدیل به لهجه قاسم آبادی کنید باید همه «اَر» ها را تبدیل به «وُر» کنید.
دیدید چقدر ساده است. پس اگر لهجه نیشابوری یا دیزبادی یا قاسم آبادی یاد دارید با همین قاعده بسیار ساده می توانید به دو لهجه دیگر نیز صحبت کنید.
پدر بزرگ مرحومم همیشه به واژه «ورزش» می گفتند: «ارزش».
این نشانه پایبندی ایشان به لهجه دیزبادی شان بود. لطفا برای آرامش ارواح درگذشته تمام درگذشتگان بویژه این مرحوم فاتحه و اخلاصی قرائت کنید.
نظر کارشناسی دکتر خسرو شاهی در باب منابع آب دیزباد نیشابور
چندی پیش در تارنمایی با نام «منابع طبیعی»، که نویسنده آن یکی از متخصصان آبخیزداری کشور است، مطلب بسیار جالبی در باره حفظ منابع آب خواندم. این باعث شد که سوالی بسیار مهم را که به گونه ای دغدغه همه دیزبادی ها و دوستداران طبیعت و منابع آب است را از ایشان جویا شوم. خوشبختانه استاد گرانقدر جناب آقای دکتر خسرو شاهی به سوالات من به خوبی پاسخ داده و ارجاعات لازمه را در متنی مطرح کردند که حیفم آمد در صفحه اصلی «دیزباد وطن ماست» درج نشود. «دیزباد وطن ماست» ضمن تشکر از این استاد گرانقدر همشهری از نظرات کارشناسانه ایشان و سایر کارشناسانی که از ابعاد گوناگون می توانند نظراتی درباره دیزباد ارائه دهند، استقبال می کند.
سوال «دیزباد وطن ماست» از جناب آقای دکتر محمد خسرو شاهی:
دکتر خسرو شاهی
سلام
راستش من در مورد آبخیز داری چیزی نمی دانم، اما با مواردی که به اختصار توضیح داده شده بود نکاتی دستگیرم شد. با توجه به اینکه روستای ما دیزباد علیا در نقطه کوهستانی واقع شده و در سال های اخیر دچار کم آبی شده، چه راه کارهایی را می توان به روستایی ها پیشنهاد کرد که آنها بتوانند از منابع طبیعی شان استفاده بهتری کنند.
روستای دیزباد در میان دره ای واقع شده و منابع تامین آب روستا تا 2 سال پیش تنها از چشمه تامین می شده و اکنون آب لوله کشی از طریق چاه تامین می شود اما آبیاری از طریق لوله های پولیکا انجام می شود.
راه کارهایی که می توانیم از هدر رفت بیشتر آب جلوگیری کنیم چیست؟ آیا این راهکارها خود منجر به کم شدن فرورفت آب و کاهش سطح آب زیر زمینی نمی شود؟
با تشکر
پاسخ دکتر محمد خسرو شاهی به «دیزباد وطن ماست»:
با سلام خدمت دوست عزیز نیشابوری
شما پیغامی در وبلاگ بنده گذاشته بودید لازم دیدم پاسخ خدمتتان عرض کنم
منابع آب سطحی موجود در دشت نیشابور شامل رودخا نه هایی است که عمدتا از ارتفاعات بینالود سرچشمه می گیرند (بجز رودخانه حاجی بیگی که از ارتفاعات جنوب شرق نیشابور یعنی ارتفاعات کوه سرخ وکدکن سرچشمه می گیرد) وسیلابهای خود را به کال شور می ریزند هر چند در سالهای اخیر اگر سیلابی هم وجود داشته توسط زارعین بالادست مورد استفاده قرار گرفته و هرگز به کالشور نرسیده است. از طرفی ارتفاعات بلند و برف گیر بینالود شیب زیادی دارند و در مواقع سیلابی جریانهای سطحی قبل از اینکه بطور کامل در بالادست نفوذ داشته باشند به سمت دشت منتقل می شوند. علیهذا منابع آب سطحی دشت نیشابور شامل رودخانه های: دیزباد، درود، خرو، بوژان، فاروب رومان، طاغون، بار، بقیع، اندرآب و حاجی بیگی هستند که بطور متوسط 150 میلیون متر مکعب در سال آبدهی دارند. رودخانه دیزباد شما هم که از بلندیهای منتهی الیه شمال شرق دشت سرچشمه می گیرد وبه کالشور می ریزد حوضه آبخیز کوچکی دارد که مساحت آن حدود 29 کیلومتر مربع برآورد شده است متوسط حجم جریان سالانه رودخانه دیزباد در محل ایستگاه دیزباد هم حدود 3 میلیون متر مکعب گزارش شده است. کاری که از طریق آبخیزداری می توانید برای بهره وری بیشتر از آب این حوزه آبخیز انجام دهید شامل احداث سازه های مکانیکی در آبراه های منتهی به رودخانه اصلی است که معمولا توسط بخش آبخیزداری ادارات کل منابع طبیعی استانها و یا ادارات منابع طبیعی شهرستانها انجام می شود. چنین کاری را اداره منابع طبیعی نیشابور در حوزه آبخیز فاروب رومان واقع در شمال شهر نیشابور انجام داد که هم برای جلوگیری از خطر سیل و تهدید شهر نیشابور بود و هم برای نفوذ و ذخیره سیلابها به مناطق بالادست و در نتیجه آبدار شدن قنوات پایین دست بود. البته وضعیت فعلی آن پروژه را نمی دانم به کجا رسید چون حدود 25-20 سالی است که از نیشابور به تهران منتقل شده ام. به هر حال اگر فکر می کنید انجام چنین کارهایی در حوزه آبخیز دیزباد قابل انجام هست (که هست) می توانید به ادارات منابع طبیعی مربوطه-واحد آبخیزداری مراجعه کنید و پیگیر اینکار باشید.
برای مطالعه اتوبیوگرافی مختصر دکتر خسروشاهی ادامه مطلب را ملاحظه بفرمایید.
منتخب دیوان امامقلی خاکی خراسانی در کتابخانه مجلس شورای اسلامی
سایت کتابخانه مجلس شورای اسلامی کتابنامه دیوان خاکی خراسانی را در خود نگه می دارد. «دیزباد وطن ماست» این کتابنامه را برای علاقه مندان به مطالعه این اثر وطنی درج می کند:
شماره مدرک کتابخانه مجلس : ۲-۲۲۰۰۴
عنوان کتاب : منتخب دیوان خاکی خراسانی/ بسعی ایوانف
وضعیت نشر و پخش و غیره : : مطبع مظفری
مشخصات ظاهری : ۱۲۸، ۲۰ص
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور : ص. ع . و مقدمه به انگلیسی: Diwan of Khaki Khorasani
زبان متن نوشتاری یا گفتاری و مانند آن : Per (فارسی)
محل و شماره بازیابی : کتابخانه مجلس شورای اسلامی۲۵۱۶۷ب-۳۱/۵۴
محل و شماره بازیابی : کتابخانه مجلس شورای اسلامی۲۷۲۵۹ب-۳۱/۵۴
شناسگر رکورد : 675434
خاکی خراسانی شاعری از دیزباد نیشابور
«سایت ایران لیستر» در مطلب کوتاهی به معرفی شاعر دیزبادی خاکی خراسانی پرداخته است. امامقلی خاکی خراسانی پایه گذار سنت نوحصار دیزباد است. اما او را به عنوان شاعر و معلم دینی می شناسند. در این معرفی آمده است:
امامقلی خاکی خراسانی
جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۷۷) قمری
محل تولد: مشخص نیست. (روستای دیزباد علیا)
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر (عارف و معلم مذهبی)
وی مردی عارف و از اهالی قریه دیزآباد بین مشهد و نیشابور بود و از معاصران شاه‌‌عباس اول. از آثار وی: "دیوان شعر"، مثنوی "طلوع‌‌الشمس" یا "طوالع‌‌الشمس".
