دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.مراحل اجرای برنامه توسعه در دیزباد
وقتی به توسعه دیزباد فکر می کنم، گاهی احساس می کنم که شاید طرح این مباحث با این حجم سنگ بزرگی به نشانه نزدن آن باشد. اما وقتی به همت مردم دیزباد و پتانسیل های موجود نگاه می کنم این کار را قابل اجرا تر در می یابم. بنابراین احساس من این است که ما باید در دیزباد الگویی شویم تا دیگر روستا ها نیز در کشور بتوانند از این الگو برای توسعه تبعیت کنند.
برای اینکه بتوانیم این الگو را در یک روند پیاده سازی کنیم باید از مراحل ذیل تبعیت کنیم:
مراحل تهیه و تدوین برنامه:
1- جمع آوری اطلاعات پایه
2- مطالعه زیر ساخت ها و اقدامات و فعالیت های صورت گرفته در برنامه های توسعه
3- مطالعه برنامه های توسعه قبلی منطقه و روستا
4- تهیه ی طرح عملیاتی ( Action Plan) پروژه
5- تدوین و پیش بینی ساز و کار پروژه
6- تصویب پروژه توسط شورای دیزباد
7- تهیه و تدوین برنامه زمان بندی اجرای پروژه در قالب نمودار گانت
با این کار که تقریبا اعضای کنونی شورای دیزباد نیز آن را در راس برنامه های خویش قرار داده اند، می توان به آینده توسعه دیزباد امیدوار بود. همچنین همانطور که در یادداشت های پیشین نیز ذکر شد، ما نیازمند پروژه هایی هستیم که توسط شورای دیزباد مدیریت می شوند. اگر برنامه ریزی و طرح مورد نظر در این پروژه ها به درستی و بر مبنای پیش بینی های لازم صورت گیرد با کمترین میزان اشتباه این پروژه ها به بار خواهند نشست.
توسعه روستایی چیست؟ (با نگاه به شرایط دیزباد)
در چند یادداشت پیشین به مباحث مرتبط با توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روستای دیزباد پرداختیم. در این بخش مواردی چند را در باب توسعه روستای دیزباد را از دایره المعارف رشد مطرح می کنیم. امید که به کارآید.
توسعه روستایی چیست؟
از چند سده اخیر و با رشد پرشتاب صنعت و فناوری در جهان, عقب‌ماندگی مناطق روستایی بیشتر عیان گردیده است. از آن‌جاییکه عموماً روستاییان نسبت به شهرنشینان دارای درآمد کمتری هستند و از خدمات اجتماعی ناچیزی برخوردار هستند, اقشار روستایی فقیرتر و آسیب‌پذیرتر محسوب می‌شوند که بعضاً منجر به مهاجرت آنان به سمت شهرها نیز می‌شود. علت این امر نیز پراکندگی جغرافیایی روستاها, نبود صرفه اقتصادی برای ارایه خدمات اجتماعی, حرفهای و تخصصی‌نبودن کار کشاورزی (کم‌بودن بهره‌وری), محدودیت منابع ارضی (در مقابل رشد جمعیت), و عدم‌مدیریت صحیح مسؤولان بوده است. به همین جهت, برای رفع فقر شدید مناطق روستایی , ارتقای سطح و کیفیت زندگی روستاییان, ایجاد اشتغال و افزایش بهره‌وری آنان, تمهید ”توسعه روستایی“ متولد گردید.
بنا بر تعریف, برنامه‌های توسعه روستایی, جزئی از برنامه‌های توسعه هر کشور محسوب می‌شوند که برای دگرگون‌سازی ساخت اجتماعی-اقتصادی جامعه روستایی بکار می‌روند. اینگونه برنامه‌ها را که دولت‌ها و یا عاملان آنان در مناطق روستایی پیاده می‌کنند, دگرگونی اجتماعی براساس طرح و نقشه نیز می‌گویند. این امر در میان کشورهای جهان سوم که دولت‌ها نقش اساسی در تجدید ساختار جامعه به منظور هماهنگی با اهداف سیاسی و اقتصادی خاصی به عهده دارند, مورد پیدا می‌کند. از سوی دیگر توسعه روستایی را می‌توان عاملی در بهبود شرایط زندگی افراد متعلق به قشر کم‌درآمد ساکن روستا و خودکفاسازی آنان در روند توسعه کلان کشور دانست.
در گذشته بعضی مدیران و سیاست‌گذاران امر توسعه, صرفاً بر ”توسعه کشاورزی“ متمرکز می‌شدند که امروز نتایج نشان داده است که توسعه روستایی صرفاً از این طریق محقق نمی‌شود. روستا جامعه‌ای است که دارای ابعاد اجتماعی مختلف است و نیازمند توسعه همه‌جانبه (یعنی توسعه روستایی) است نه صرفاً توسعه کسب‌وکار و نظامی به نام ”کشاورزی“. هرچند باید گفت که از طریق توسعه کشاورزی موفق نیز الزاماً توسعه روستایی محقق نمی‌شود. چون اولاً فواید توسعه کشاورزی عاید همه روستاییان نمی‌شود (بیشتر عاید زمین‌داران, بخصوص مالکان بزرگ, می‌شود), ثانیاً افزایش بهره‌وری کشاورزی باعث کاهش نیاز به نیروی انسانی می‌شود (حداقل در درازمدت) و این خود باعث کاهش اشتغال روستاییان و فقر روزافزون آنان و مهاجرت بیشتر به سمت شهرها می‌شود.
ابعاد گوناگون توسعه و پتانسیل های اجرایی در شورای دیزباد
توسعه در دنیا امروزه در سه حوزه:
1. توسعه اقتصادی
2. توسعه اجتماعی
3. توسعه فرهنگی
اجرا می شود. این ابعاد توسعه متضمن ایجاد شرایطی است که نهادهای جامعه مدنی بتوانند در آن بستر شکل گرفته و به رشد و پویایی برسند.
در واقع امروز ما در دیزباد بیش از همیشه به این ابعاد توسعه نیازمند هستیم. زیرا تنها با در نظر گرفتن این سه بعد از توسعه می توان توسعه پایدار را شاهد بود.
توسعه اقتصادی در بردارنده تمام راه کارهایی است که محیط می تواند با توجه به مباحث مرتبط با آمایش سرزمین و هزینه فرصت، بیشترین بازده اقتصادی را برای مردم دیزباد در بر داشته باشند.
توسعه اجتماعی نیز به ایجاد انگیزه و مسیری اطلاق می شود که مردم با مشارکت در نهادها مدنی، شرایط همکاری و مشارکت دموکراتیک آنها را در فعالیت های روستا فراهم می کند.
توسعه فرهنگی نیز شرایطی را ایجاد می کند که مردم از امکانات و شرایط برای ایجاد محیط توانا ساز مدد گیرند.
بنده فکر می کنم که امروز با توجه به سابقه فعالیت اعضای شورای جدید دیزباد، می توان این سه بخش توسعه را به ترتیب به آقایان خافی، کردی و گنجی سپرد که سابقه فعالیت هایشان توانمندی های این افراد را در به ثمر رساندن اهداف توسعه ای در روستای دیزباد اثبات می کند.
اگر چه بحث توسعه با نگاه های دیگری نیز دیده می شود، اما به نظر می رسد در مورد دیزباد باید رویکرد بومی به این پدیده داشت.
اهمیت سازمان در توسعه دیزباد
شکل گیری نهاد های مدنی در توسعه روستای دیزباد امروز بیش از هر چیز اهمیت دارد. بدون این نهادهای مدنی فقط باید چشم به دستان دولت داشت و این در شرایط حال حاضر که بسیاری از زیرساخت ها در دیزباد مهیا شده است، به معنی آسیب های فراوانی است که این زیرساخت ها برای دیزباد خواهد داشت.
به عنوان مثال با ورود جاده آسفالته به دیزباد بالا، هجوم خیل کثیری از افراد ماجراجو به دیزباد سبب ایجاد مسائل امنیتی و آلودگی محیط زیست خواهد شد.
یا با ایجاد آب لوله کشی در دیزباد، چاه های فاضل آب روی صخره ها، به آب های زیر زمینی نفوذ کرده و شاهد آلودگی آبهای زیر زمینی و خاک دیزباد خواهیم بود.
این دو و موارد بیشمار دیگر که همه ناشی از نقصان در زیرساخت های موجود هستند، سبب می شوند که روستای دیزباد پس از مدتی بکر بودن خود را از دست بدهد و جزو مناطقی شود که سر ریز شهر بینالود را در خود نگه دارد. این یعنی از بین رفتن فرصت های توریسم در دیزباد.
بنابراین در این شرایط هرگونه اقدام در جهت شکل دهی تعاونی ها و صندوق ها و اطلاع رسانی و انگیزه بخشی در جهت توسعه زیرساخت های مورد نیاز در دیزباد، اقدامی مناسب به شمار می رود.
امید که در این رهگذر شورای ده نقش سازمان دهنده را بازی کند. یعنی پروژه هایی برای ایجاد و راهبری دیزباد تعریف شده و در قالب کارگروه ها سازماندهی شوند. با این کار می توانیم شاهد توسعه دیزباد باشیم.
جلسه همفکری اعضای شورای دیزباد در مسجد دیزباد برگزار می شود
همانطور که پیشتر گفته شد، انتظار می رود دیزباد در دوره جدید شوراها شاهد تحولات اساسی در زمینه زیرساخت ها باشد. این بدین دلیل است که این دوره از اعضای شورای ده شرایطی کاملا متفاوت از دوره های پیشین را دارند و مهمترین بحث تخصص گرایی در انتخاب اعضای شورای اسلامی می باشد.
شروع کار این شورا با بهره گیری از نظرات افرادی که در سال های گذشته تجربیات فعالیت های اجرایی در حوزه توسعه فضاهای روستای دارند، شروع شده است.
در جلسه ای که به دعوت اعضای جدید شورای دیزباد تشکیل می شود، ساعت 9 شب چهارشنبه مورخ 23/5/1392 در محل مسجد روستای دیزباد، صاحبنظران به بیان مباحثی در خصوص راهکارهای اجرایی برای توسعه دیزباد گردشگری خواهند پرداخت.
«دیزباد وطن ماست» امیدوار است که در این جلسه شاهد شکل گیری فضای دیالکتیک توسعه و طرح مباحث جدید و در جهت توسعه دیزباد باشیم.
